Xôi nóng đê...ê...ê.... Tiếng rao khan từ 23 giờ khuya đã trở thành thanh âm quen thuộc trong cái tĩnh lặng của phố phường đất Thủ đô. Hà Nội có nhiều món
Xôi Hà Nội khắc khoải nỗi nhớ mùa đông



Xôi nóng đê...ê...ê.... Tiếng rao khan từ 23 giờ khuya đã trở thành thanh âm  quen thuộc trong cái tĩnh lặng của phố phường đất Thủ đô. Hà Nội có nhiều món ăn, nhưng để nhớ về một thức quà bình dị, thấy quý hóa khi bỗng bắt gặp giữa đêm đông, chỉ có thể là xôi.
Lạ lùng xôi xéo

Một món ăn có cái tên lạ lùng đến mức những người Hà Nội chính gốc cũng không hiểu ai "khai sinh" ra cái tên ấy. Một người bán xôi lâu năm trên phố Bát Đàn tạm lý giải: “Xôi này ngon là phải nắm tròn đậu xanh đã đồ chín lại. Khách gọi đến đâu thì cắt xéo xéo nắm đậu xanh rải lên mặt xôi. Chữ xéo bắt nguồn từ đó chăng?”. Tạm thời cái tên kỳ lạ bị lãng quên, người ta chỉ biết bao nhiêu năm qua, xôi xéo đã thức dậy cùng người Hà Nội.

 


Xôi xéo được gói dưới đôi tay của người phụ nữ đã bán món ăn này trước đình Nhân Nội-

phố Bát Đàn đã 34 năm nay

Người sành ăn xôi xéo hay tìm đến trước cổng đình Nhân Nội- phố Bát Đàn trong Phố Cổ. Gọi là quán nhưng thực chất chỉ có mấy thúng xôi, vài chiếc ghế gỗ và một tấm nilon trắng che lúc trời mưa.

Người phụ nữ trên 50 tuổi nói bà chỉ bán độc một thức xôi xéo đã 34 năm nay. Nấu xôi xéo theo bà cũng “lích kích” nhiều công đoạn. Để có một thúng xôi vào 5 giờ sáng, phải chuẩn bị sẵn từ 5 giờ chiều hôm trước: Ngâm gạo nếp, phi hành, ngâm đỗ. 3 giờ sáng hôm sau đã phải dậy để đồ xôi, nấu đỗ xanh.

Xôi xéo nguyên liệu làm giản đơn, chỉ có gạo nếp, đậu xanh, hành củ phi thơm. Đặc biệt, xôi xéo mềm dẻo hơn rất nhiều lần các thức xôi khác, màu ngà vàng của xôi như gạo được ngâm cùng bột nghệ trước đó. Bà bán xôi khéo léo từ chối câu hỏi của thực khách về bí quyết làm ra món xôi kỳ lạ ấy bằng một nụ cười.

 


Xôi bánh khúc đúng kiểu phải gói trong chiếc lá sen, ăn xôi mà như thấy cả hương thơm của đồng rộng

Đùm xôi deo dẻo cho lên mặt lá dong, rưới chút mỡ hành, thái đậu xanh đã nắm chặt lên mặt nắm xôi, rồi cứ thế, một thìa xôi đưa lên miệng, người ta có thể thấy đủ vị, ngọt, mặn, béo, bùi.

Xôi xéo được bán khắp Hà Nội vào mọi mùa trong năm, tuy nhiên ăn ngon nhất, mua không nhanh là hết, phải kể đến mùa đông. Đặc biệt khoảnh khắc phố phường sau cơn mưa, trời lành lạnh, ẩm ướt, sau giấc ngủ, người ta bỗng thèm cái ấm sực, béo ngậy của nắm xôi thơm...

Xôi bánh khúc, ấm lòng người xa xứ

Cuối năm, khi những thửa ruộng ngoài Bắc đã gặt xong chỉ còn trơ gốc rạ, mưa phùn lắc rắc rơi, đó là thời điểm người Hà Nội ngóng chờ nghe một tiếng rao xôi bánh khúc giữa chiều đông.

Xôi bánh khúc không thể thiếu lá khúc, giống cây nhang nhác giống cây rau cúc tần nhưng nhỏ hơn, mọc hoang dại khắp các cánh đồng mùa gió rét. Làm bánh khúc ngon nhất cần lá khúc bánh tẻ, rửa thật sạch rồi giã nhuyễn, nhồi với bột nếp đã nghiền mịn. Nhân bánh khúc có thịt ba chỉ, đậu xanh, hạt tiêu như nhân bánh chưng. Từng viên bánh khúc được vo tròn đem đồ chín cùng với gạo nếp đã ngâm qua một đêm.

Gọi một phần xôi bánh khúc, người bán hàng khéo léo tách lấy một chút xôi trắng, một phần bánh tròn xoe, trắng tinh của phần bánh, gói tất cả trong một chiếc lá sen hay tấm lá chuối.

Đêm đông lạnh buốt, gói xôi bay nghi ngút khói, cắn một miếng xôi lá khúc, thấy cái dẻo của bột nếp hòa trong hương vị nồng ấm của hạt tiêu, đậu xanh, thấy người bỗng lâng lâng trong ấm áp.

 


Bánh khúc Quân đã trở thành thương hiệu mang món ăn ngon đến mọi ngõ ngách

của Hà Nội hôm nay - Ảnh: Thúy Hằng

Xôi lá khúc đi ra từ những nếp nhà nghèo khó của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Tận dụng loài cây dại, nấu thành món ăn mới cho cháu con. Lâu dần, món ăn dân dã này trở thành một thương hiệu của Hà Thành.

Mê bánh khúc, có mấy ai không biết đến bánh khúc Quân (35 phố Cầu Gỗ). Một ngày có hàng ngàn viên bánh khúc được tỏa ra từ cửa hàng này đến mọi ngõ ngách của Hà Nội, làm ấm lòng những người con xa quê hương, lâu ngày chưa biết đến mùi nếp cái hoa vàng, mùi đậu xanh, thịt ba chỉ ướp tiêu cay hòa trong màu xanh thơm ngát của lá khúc miền quê.

Ngồi ăn ở chính quán ăn này, người ta có thể kêu thêm chả cốm, giò lụa, ăn chơi cùng xôi- một cách thử hương vị mới cho món ăn truyền thống.

Hà Nội- thành phố nhập cư, nhiều người vì cuộc sống phải lên thành phố kiếm kế sinh nhai với đủ mọi nghề, từ công nhân đến bốc vác, buôn bán, lái xe... Xôi, món ăn dân dã, nhiều khi chỉ với 5 ngàn đồng đã đủ làm ấm lòng người lao động.

Một món ăn ngon, cũng trở thành nỗi nhớ khi đi xa Hà Nội. Xôi Hà Nội- món ăn giản đơn nhưng đủ sức làm điều kì diệu ấy. Xôi, bất kể nấu với thức gì cũng mang màu của quê hương lên thành thị, mang tuổi thơ vào xô bồ cuộc sống, mang chút ấm nóng giữa đêm tha hương. Hạt gạo trắng trong bọc lá chuối thơm, cô hàng xôi cười niềm nở, luôn tay chân với đậu xanh, hành, lá, chỉ có vậy cũng khiến bức tranh cuộc sống thật dễ chịu, đáng yêu.

Phố phường đang vào một mùa đông, lại quay quắt nhớ một góc phố quen có thúng xôi bảng lảng khói bay trong sớm mai Hà Nội…

 Thúy Hằng


Tổng hợp & BT:

Về Menu

Ăn Chơi Xôi Hà Nội khắc khoải nỗi nhớ mùa đông

kho cà chua Cỗ sinh to xoài bầu cai bo xoi dẠo khà u bim bim sợi mì nau che ngon Cún Khang Đậm đà bò sốt rau củ sôi Gà kho súp cua kiểu trung quốc virus Zika ba đậu dại nấu thịt băm Nâu pho bo Phố Lạ miệng măng trộn mè gà ram xương Món Hầm tr㪠mon man bua com toi nấu canh dưa hồng với cá kem bột nếp chia se mam co tet Ngô Tuyết Phượng Mực khô rim chua Tôm càng Những mẹo hay để kê bàn ăn cho nhà kep bo luc lac bo xao cu hoi ngon MẠquán caramen bọt che dau den ga nuong chanh canh bắp cải nộm dưa chuột cách làm bánh flan Banh là banh trang cuon ca ri vit bo kho me nau cà u chim cút xào rau Đậu hủ chiên cach lam sen xao voi tom Com chiên me gà cách làm sườn kho sushi M峄眂 rắn bông súng thịt khô lắc khoai tây với ớt bột thit kho man Ga cuon la que cá tầm nướng muối ớt cach nau lau ca keo ngon cai chip xao thom ngon Thái Phở tíu cá lóc nấu bánh canh Bánh bột mỳ phết kem bơ nui xao bo bam mien xao chanh muc nang nuong cay AM THUC món hoa mì trộn chay cách làm bột nêm từ thịt gà ca rot chao bau ca loc bánh ngọt nấu mon chay món ăn bổ dưỡng phòng the chăn gối May vÃ Æ chè phổ tai rong biển kẹp BI salad rau củ trộn bơ cach lam com chay dinh dưỡng Nêm nướng bánh macaron Gà nấu cari húng bức tranh tường lau ca vuoc thuyen chai Cach nau bun ậu mon ngon tu so bò xào cà tím dễ nấu Mon khai vi Xuân Hương cach nau lau oc CAnh ga chien banh flan voi bi do Dạy nấu ăn Làm spaghetti theo phong cách bun thit ram cách pha nước atiso đỏ đậu hũ sốt thịt băm nấu nướng Cà ri vịt cách làm chocolate ngon hoàn Cá Tháng Tư Ngao sốt me chua cay ngọt Mẹo loại bỏ chất độc khi chế biến 4 Giả bánh khoai chiên Ga ac cơm gà nấu canh chua bông điên điển canh ham thoi dạ dày hầm