Câu “Bánh tét ở dưới - Bánh Sakaya ở trên" thể hiện sự quan trọng của bánh Sakaya trong văn hóa ẩm thực người Chăm.
Không rõ bánh Sakay có mặt trong ẩm thực người Chăm từ khi nào, chỉ
biết vào những dịp lễ hội như Katé, đám cưới, đám tang... bánh mới được
làm để cúng và đãi khách. Đặc biệt, bánh chỉ dùng để đãi những khách
quý, trẻ nhỏ ít được cơ hội thưởng thức.
Trứng tươi là nguyên liệu chính để làm bánh Sakaya.
Để có được chén bánh Sakaya thơm phức, khâu đầu tiên phải chuẩn bị sẵn
nguyên vật liệu làm gồm trứng, đường, đậu phộng rang và gừng giã nhuyễn.
Những bà mẹ Chăm khéo tay sẽ chọn trứng vịt loại to và tươi. Đậu phộng
hạt đem rang chín rồi đem giã sao cho hạt bẻ làm ba, làm bốn là vừa.
Gừng tươi giã thật nhuyễn đựng trong chén nhỏ để chuẩn bị sẵn trộn với hỗn
hợp trứng.
Trứng được đập ra trộn với đường và đánh sao cho thật nhuyễn, nếu
không, sau khi đem hấp đường sẽ đọng lại làm bánh mất ngon và không đẹp
mắt. Hỗn hợp này có màu vàng, sền sệt, được pha thêm đậu phộng rang cùng
gừng giã nhuyễn. Bánh Sakaya nhất thiết phải có gừng với lượng vừa đủ.
Gừng giã nhuyễn trộn với bánh sẽ tạo mùi vị rất đặc trưng.
Sau khi trộn thật đều hỗn hợp trứng, đường, đậu phộng rang và gừng giã
nhuyễn, công đoạn cuối cùng là đem đi hấp. Hỗn hợp này được cho vào
những chiếc chén nhỏ, đem bỏ vào nồi chưng cách thủy, lửa liêu riu.
Khoảng 10 phút sau, khi nồi nước sôi sùng sục, khói bốc lên nghi ngút sẽ
lan tỏa mùi thơm thoang thoảng của bánh. Mở nắp nồi, dùng đũa châm vào
bánh để bánh chín đã chín chưa. Bánh chín màu vàng đẹp mắt, phảng phất
mùi thơm của đậu phộng và gừng.
Chén bánh Sakaya thơm ngon.
Đến đây, chén bánh Sakaya thơm phức được bưng ra, đặt trịnh trọng trên
mâm cúng “salao takai” truyền thống của người Chăm. Mùa Katé, anh em đi
làm ăn xa về nhà quây quần bên gia đình. Đại diện dòng họ sẽ làm lễ “éw
muk kei” (cúng gia tiên). Trên bàn cúng có bánh tét (tapei anung), hoa
quả, rượu, và không thể thiếu Sakaya.
Bà con lâu ngày gặp mặt, câu chuyện được bắt đầu bằng lời chào, hỏi
thăm sức khỏe, công việc làm ăn. Lúc này, bánh Sakaya sẽ được bưng ra để
mọi người cùng thưởng thức lúc còn nóng mới ngon. Bánh Sakaya cùng tách
trà nóng là sự kết hợp thú vị nhất. Bánh ngon có vị ngọt của đường, vị
béo ngậy của trứng và đậu phộng kèm hương thơm của gừng, mang đến cho
thực khách mùi vị quê hương, đậm đà tình cảm của người Chăm.
Mâm cúng người Chăm trong lễ Katé không thể thiếu bánh Sakaya.
Những chiếc bánh ngọt khác, người ăn một hai cái đã thấy ngán nhưng với
bánh Sakay của người Chăm, ăn đến 4-5 chén mà vẫn còn thèm và luyến
tiếc. Câu chuyện cứ kéo dài, tách trà thường xuyên được châm nước nóng
để thưởng thức bánh Sakaya đến khi nào tiệc tan, mọi người xin phép nhau
ra về.
Nếu có dịp ghé làng Chăm, bạn hãy nhờ bà mẹ Chăm khéo tay làm mấy chén bánh Sakaya thật ngon để thưởng thức và làm quà.
Tổng hợp & BT: Thúy Hằng (NauNgon.com)
