Văn hóa ẩm thực không chỉ giản đơn xoay quanh chuyện nấu nướng cầu kì hay trình bày đẹp mắt, mà ẩm thực, bằng một cách rất tự nhiên, đã ăn sâu vào đời sống văn hóa lẫn lịch sử của cộng đồng quanh nó. Những món ăn muôn màu muôn sắc trong Lễ hội thuyền Rồng hàng năm ở Trung Quốc là minh chứng cho điều đó.
Từ câu chuyện về một tấm gương tiết tháo
Dọc trên các con sông trên đất nước Trung Hoa, vào mùng 5 Tháng 5 âm lịch hàng năm, đúng vào dịp Tết Đoan Ngọ, sẽ xuất hiện từng hàng dài những chiếc thuyết hình rồng rực rỡ bảy màu, và người dân thực hiện nghi thức ném bánh nếp, bánh gạo, trứng luộc xuống sông... Có rất nhiều giả thuyết về nguồn gốc của ghi thức này, nhưng đáng tin nhất và được biết đến nhiều nhất là câu chuyện về vị quan Khuất Nguyên: Khuất Nguyên người nước Sở, nổi tiếng trung quân ái quốc. Lúc hay tin Sở bị nước Tần đánh bại, ông trầm mình tự vẫn trên dòng Mịch La vào đúng ngày 5 tháng 5 Âm lịch. Nhân dân kính trọng tấm lòng tiết tháo trong sạch của Khuất Nguyên, thường ném đủ loại thực phẩm xuống con sông này với mong ước cá tôm đừng ăn mất xác ông.
Chân dung Khuất Nguyên
Phát triển từ truyền thuyết và nghi thức này, vào ngày 5 tháng 5 Âm lịch thường diễn ra những lễ hội trên sông đặc sắc, và những món ăn thường được ném xuống sông đồng thời cũng được thưởng thức trong ngày hội. Lễ hội thuyền rồng có thể xem là lễ hội nổi bật nhất trong số đó, với văn hóa ẩm thực giản dị mà đầy màu sắc vui nhộn, hấp dẫn.
Các món ăn dùng trong lễ hội
Là một lễ lớn trong năm của Trung Quốc, Lễ hội thuyền rồng có sự góp mặt của muôn vàn món ăn cầu kì hấp dẫn về cả nội dung lẫn hình thức. Song hãy cùng điểm qua một vài món điển hình nhất nhé!
Zongzi (Bánh nếp đậu)
Zongzi hay bánh nếp đậu là món bánh không thể không nhắc đến trong Lễ hội thuyền rồng. Lại nói về truyền thuyết thả thức ăn xuống sông năm xưa, Zongzi chính là món bánh hay được người dân thả nhiều nhất. Những chiếc bánh nếp hình tam giác xinh xinh với nhân đậu đỏ thơm ngon đã chứa đựng trong mình một truyền thống đề cao tiết tháo, cũng như góp phần tô điểm cho Lễ hội thuyền rồng thêm phần rực rỡ, phong phú.
Ở mỗi địa phương khác nhau lại có phiên bản Zongzi khác nhau. Nhưng về cơ bản, Zongzi là bánh nếp hấp lá tre có nhân đậu. Để tạo hình tam giác thật đúng chuẩn cho bánh, người ta thường cuốn lá tren vào một vật hình phễu, đổ nhân vào rồi mới gói lại. Bánh có lớp vỏ bằng nếp dẻo bùi, thơm mùi lá non, cùng lớp nhân đậu beo béo sần sật, tuy cách làm giản đơn nhưng hương vị thơm ngon khó quên. 
Jiandui (Bánh rán mè)
Bánh rán mè là món tráng miệng khá quen thuộc trong thực đơn của người Trung Quốc, nhưng Hiandui trong Lễ hội thuyền rồng lại có chút khác biệt. Cũng như Zongzi, nhân chính của Jiandui là đậu, và loại đậu được ưa thích nhất là đậu đỏ. Màu đỏ tượng trưng cho sự thịnh vượng, dồi dào và may mắn rất được người Trung Hoa ưa dùng vào những dịp lễ lạc, đặc biệt là trong Lễ hội thuyền rồng náo nhiệt với hàng trăm con thuyền khoe sắc.
Bánh rán vàng ươm và giòn tan kết hợp cùng nhân đậu đỏ xứng đáng là món tráng miệng được yêu thích nhất trong những ngày lễ thuyền rồng.
Trứng hấp trà
Khác với Zongzi và Hiandui là những công thức có phần quen thuộc, trứng hấp trà lại là món ăn cực lạ cực độc chỉ có trong Lễ hội thuyền rồng. Trứng thay vì hấp với nước lọc thông thường, nay thay bằng nước trà pha loãng. Nhờ vậy mà lòng trắng trứng dai hơn giòn hơn, lớp vỏ trứng bên ngoài được nhuộm màu đỏ thẫm rất bắt mắt. 
Để phục vụ cho lễ hội đầy màu sắc này, trứng hấp trà có thể được tô vẽ thêm cho sinh động, và người ta thường có tục bỏ trứng vào một túi vải nhỏ thêu hoa rực rỡ, đeo vào cổ trẻ con như một lời Mong may mắn.
Lễ hội thuyền rồng ở Trung Quốc nổi tiếng với những nghi thức thú vị như đua thuyền, thi chạm đầu rồng, thi thổi cơm...nhưng thật thiếu sót nếu không nhắc đến mảng văn hóa ẩm thực của Lễ hội. Với những chiếc bánh nếp xinh xắn, những viên bánh mè nhỏ nhắn, cũng những quả trứng hấp trà vui nhộn, ẩm thực đã góp phần phong phú hóa cho một Lễ hội đáng được trong đợi nhất trong năm - và không còn nghi ngờ gì - khi một lần nữa văn hóa ẩm thực lại được khẳng định như thành phần quan trọng của phong tục tập quán nói riêng và văn hóa nói chung
Tổng hợp & BT: Lan Khuê (NauNgon.com)
